DLACZEGO WARTO DBAĆ O ODPOWIEDNI ODCZYN GLEBY?
Spośród wielu czynników wpływających na wzrost i plonowanie roślin uprawnych, odczyn jest jednym z najważniejszych aspektów wskazujących na poziom żyzności gleby. Tylko na stanowiskach o uregulowanym odczynie gleby możemy uzyskiwać rekordowe plony o wysokich parametrach jakościowych.
Jak wynika z badań prowadzonych przez IUNG-PIB w Puławach, około 60% gleb ornych w Polsce klasyfikuje się jako gleby kwaśne i bardzo kwaśne, a średnia wartość pH mierzonego w roztworze KCl wynosi około 5,1. W takich warunkach nie jest możliwe uzyskiwanie zadowalających plonów o wysokich parametrach jakościowych, pomimo poniesienia nakładów na: uprawę gleby, zakup kwalifikowanego materiału siewnego, środków ochrony roślin i nawozów mineralnych.
Optymalnym przedziałem dla większości gatunków roślin uprawnych i mikroorganizmów glebowych jest odczyn lekko kwaśny i obojętny, czyli o wartości od 5,5 do 7,2 pH, mierzone w roztworze KCl. Przykładowo dla rzepaku i pszenicy rekomendowany odczyn gleby mieści się w przedziale od 6,0 do 7,5 pH (przy zachowaniu zasady, że im gleba cięższa, tym wyższa wartość w podanym przedziale).
Na glebach kwaśnych, już przy wartościach pH poniżej 5,5 w roztworze glebowym pojawiają się rozpuszczalne formy glinu (Al3+), które ograniczają rozwój systemu korzeniowego, co negatywnie wpływa na pobieranie wody i składników mineralnych przez rośliny. Na glebach o niskim odczynie fosfor staje się niedostępny dla roślin, ponieważ łączy się z glinem i żelazem, tworząc formy trudno rozpuszczalne w wodzie.
Jedyną możliwością poprawienia stanu zakwaszenia gleb w naszych warunkach klimatycznych jest ich systematyczne wapnowanie. Wapnowanie jest bardzo ważnym zabiegiem agrotechnicznym o wielostronnym wpływie na właściwości fizyczne, fizykochemiczne i biologiczne gleby. Uregulowany odczyn gleby pozytywnie oddziałuje na jakość i tempo powstawania próchnicy, a także na procesy mineralizacji przyoranych resztek pożniwnych i nawozów organicznych, uwalniając z nich składniki pokarmowe.
Optymalny odczyn gleby nie tylko poprawia ich dostępność, ale także wpływa na lepsze wykorzystanie makroskładników z nawozów mineralnych i organicznych, a także uruchamia je ze związków trudno dostępnych, znajdujących się już w glebie. Może to spowodować wzrost zawartości przyswajalnych składników w glebie i możliwą redukcję dawek stosowanych nawozów. Poza tym wartość pH ma istotny wpływ na strukturę gleby (wapń stanowi lepiszcze dla agregatów glebowych, nadając glebie korzystną strukturę gruzełkową, istotnie poprawiającą stosunki powietrzno-wodne). Ponadto wapnowanie gleby i co za tym idzie wyższy jej odczyn wpływają także na ograniczenie rozwoju chorób, takich jak np. kiła kapustnych, i niektórych grzybów chorobotwórczych, np. z rodzaju Fusarium. Wapń jest również ważnym składnikiem pokarmowym, bierze udział w podziałach komórkowych i wzroście stożków wzrostu, korzystnie wpływa na rozwój systemu korzeniowego, zwiększa odporność roślin na stresy i suszę oraz poprawia ich zdrowotność.
Jednym z podstawowych czynników produkcji, który bezpośrednio rzutuje na poziom plonowania roślin, co w konsekwencji przekłada się na opłacalność uprawy, jest odczyn gleby, czyli jej stopień zakwaszenia. Dlatego chcąc uzyskiwać rekordowe plony, odczyn gleb należy regularnie kontrolować, a w razie potrzeby stosować nawozy wapniowe, np. typu węglanowego (działające wolniej, ale łagodniej), typu tlenkowego (działające szybciej, ale agresywniej – zalecane na gleby ciężkie).
Dobrym rozwiązaniem będzie również stosowanie siarczanu wapnia, czyli nawozu AgroSulpur, który oprócz łatwo dostępnego wapnia dostarcza także siarkę w formie siarczanowej. Nawóz ten poprawia ogólne właściwości gleby, eliminuje negatywny wpływ toksycznego glinu Al3+ na rośliny, zwiększa odporność roślin na stresy i suszę, zmniejsza ich porażenie wywołane przez choroby i szkodniki oraz zwiększa efektywność nawożenia azotem.
