Ochrona herbicydowa zbóż
mgr inż. Monika Grzanka, dr hab. Łukasz Sobiech
Wiosna jest czasem, kiedy nie tylko rośliny uprawne budzą się na nowo do życia. Również chwasty kontynuują swój rozwój i osiągają kolejne fazy. Nieodpowiednio zwalczone mogą stanowić silną konkurencję dla zbóż.
W uprawie zbóż obserwować można zróżnicowany skład gatunkowy chwastów. Spotkać tu można między innymi chabra bławatka, chwasty rumianowate oraz mak polny. Gatunki te dobrze znoszą okres zimy, a wiosną osiągają kolejne fazy rozwojowe. W zwalczaniu chabra bławatka zastosować można tribenuron metylu lub chlopyralid. W przypadku wystąpienia maku polnego warto wykorzystać między innymi metsulfuron metylu, a w razie pojawienia się chwastów rumianowatych można zaaplikować chlopyralid. Przytulia czepna oprócz konkurencji ze zbożami, występując w dużym nasileniu przyczynia się do większego ich wylegania, a później utrudnia zbiór. Do walki z tym gatunkiem w niskiej temperaturze wykorzystać warto florasulam, a w okresie wyższych temperatur fluroksypyr. Dorosłe osobniki bodziszka drobnego pobierają z gleby duże ilości wody i składników pokarmowych. Aplikacja metsulfuronu metylu może pozwolić na skuteczne ograniczenie jego występowania. Samosiewy rzepaku oprócz konkurencji z roślinami uprawnymi, mogą stać się ogniwem pośrednim dla chorób i szkodników uprawianego po zbożach rzepaku. Do walki z tymi chwastami wykorzystać można między innymi tifensulfuron metylu. Nie należy zapominać także o chwastach jednoliściennych. Miotła zbożowa to jeden z gatunków najczęściej występujące w naszym kraju. Niestety obserwuje się coraz częstszą jej odporność na herbicydy, co jest sygnałem do konieczności stosowania przemyślanej strategii ochrony, aby zapobiegać rozwojowi tego zjawiska. Należy pamiętać o rotacji substancji aktywnych o różnych mechanizmach działania. Do walki z miotłą zbożową wykorzystać można między innymi jodosulfuron metylosodowy lub fenoksaprop-p-etylu.
Na skuteczność działania herbicydów wpływa wiele czynników. Pierwszym elementem jest dobór odpowiedniego preparatu do składu gatunkowego chwastów występujących na danej plantacji. W momencie wznowienia wegetacji należy dokonać lustracji upraw, aby sprawdzić które gatunki niepożądanych roślin zagrażają uprawom. Wiedza ta pozwoli na dobór odpowiedniego preparatu. Kolejnym aspektem jest faza rozwojowa chwastów – wraz ze wzrostem stają się one coraz bardziej odporne na stosowane środki. Dodatkowo w miarę upływu czasu wzrasta okres ich konkurencji z roślinami uprawnymi. Bywa jednak, że warunki panujące wczesną wiosną uniemożliwiają wykonanie wczesnego zabiegu herbicydowego. Istnieją środki, które aplikować można w późniejszym okresie. Wybierając konkretne preparaty należy kierować się również fazą rozwojową rośliny uprawnej – herbicydy zastosowane zbyt wcześnie lub zbyt późno mogą przyczynić się do uszkodzeń zbóż.
Ważnym aspektem powodzenia zabiegu ochrony roślin są także warunki atmosferyczne. Temperatura wpływa na skuteczność oraz tempo działania środków chwastobójczych. Większość herbicydów działa najlepiej w temperaturze około 15-20 o C. Wykonując zabieg wczesną wiosną należy zwrócić jednak uwagę na minimalne temperatury ich działania (zarówno w momencie wykonywania zabiegu, jak i w najbliższym okresie po aplikacji środków), o czym informacje często podane są w etykietach konkretnych preparatów. Ważnym czynnikiem są również zapowiadane opady deszczu. Jeżeli wystąpią w dużym nasileniu w ciągu kilku godzin od wykonania zabiegu, mogą w znacznym stopniu ograniczyć efektywność zastosowanych preparatów. Zabiegów nie można wykonywać także przy silnym wietrze, którego prędkość przekracza 4 m/s. Krople cieczy opryskowej nie dotrą wówczas do miejsca docelowego, po pierwsze uniemożliwiając odpowiednią ochronę opryskiwanej powierzchni, po drugie zagrażając uprawianym w sąsiedztwie roślinom.
Na skuteczność działania herbicydów wpływa również dodatek adiuwantów do składu cieczy opryskowej. Wykorzystanie substancji pomocniczej pozwala na lepsze pokrycie chwastów wybranym preparatem oraz wniknięcie środka do komórek opryskiwanych roślin. Jest to szczególnie ważne w przypadku stosowania herbicydów na polach, na których chwasty są już w zaawansowanych fazach rozwojowych lub występują gatunki średniowrażliwe na aplikowane preparaty. Efektywność działania stosowanych środków ochrony roślin można zwiększyć również poprzez obniżenie pH cieczy opryskowej. W przypadku zabiegów opartych o herbicydy z grupy sulfonylomoczników kondycjoner należy dodać po rozpuszczeniu preparatu, a w przypadku pozostałych środków substancja obniżająca pH dodawana jest do wody na początku.
Chwasty są nieodłącznym elementem pól uprawnych. Nieodpowiednio zwalczone przyczyniają się nie tylko do spadku plonowania roślin uprawnych, ale i wzbogacają glebowy bank nasion na kolejne lata. Odpowiednio dobrana strategia herbicydowa pozwala na pozbycie się tych problemów.
fot.: dr hab. Łukasz Sobiech
Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. Zwróć uwagę na zwroty wskazujące na rodzaj zagrożenia oraz przestrzegaj zasad bezpiecznego stosowania produktu wskazanych na etykiecie.
